(‌مصوب سيصد و پنجاه و هشتمين جلسه مورخ 14/6/1374 شوراي عالي انقلاب فرهنگي)

 ‌ماده 1 - تعاريف:

‌الف - منظور از دانشگاه يا مؤسسه آموزش عالي، دانشگاه‌ها و مؤسسات و مجتمع‌هاي آموزش عالي و پژوهشي دولتي يا غير دولتي است كه طبق‌مقررات وزارتين فرهنگ و آموزش عالي و بهداشت ،درمان و آموزش پزشكي مدرك رسمي بالاتر از ديپلم (‌ولو به عنوان معادل) صادر مي‌كنند كه در اين‌آيين‌نامه به آنها "‌دانشگاه" اطلاق مي‌شود.

ب - دانشجوي داخل: هر فردي است كه در يكي از دانشگاه‌ها به صورت حضوري با غير حضوري به تحصيل اشتغال داشته باشد كه در اين آيين‌نامه به‌آن "‌دانشجو" اطلاق مي‌شود.

ج - دانشجوي وابسته: به فردي كه به عنوان دانشجوي بورسيه يا ارزبگير در يكي از دانشگاه‌هاي خارج از كشور تحصيل مي‌كند، گفته مي‌شود.

‌د - دانشجوي خارجي: به دانشجوي تبعه كشورهاي خارجي گفته مي‌شود كه در دانشگاه جمهوري اسلامي ايران تحصيل مي‌كند.

ه - زمان تحصيل: با زمان ثبت نام اوليه در دانشگاه آغاز و با اخذ مدرك يا گواهي موقت يا انصراف يا اخراج خاتمه يافته تلقي مي‌شود.

 ‌ماده 2 - كليات:

‌با توجه به قداست علم و اخلاق و محيطهاي آموزشي و پژوهشي در شرع مبين و حكومت اسلامي و ضرورت دفاع و حراست از حقوق عمومي‌دانشجويان، دانشجو مكلف و موظف است در طول زمان تحصيل و در هر محيط اعم از دانشگاه و خارج از دانشگاه از ارتكاب هر عمل كه خلاف‌شئون و حيثيات دانشجو اعم از دانشجوي داخل يا وابسته يا خارجي باشد، خودداري كند.‌در غير اين صورت بر اساس مفاد اين آيين‌نامه با وي برخورد مي‌شود.

 ‌ماده 3 - تركيب اعضاء كميته انضباطي بدوي دانشگاه و چگونگي انتخاب آنها:

1 - معاون دانشجويي دانشگاه به عنوان رييس كميته انضباطي بدوي.

2 - مسئول دفتر نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه يا نماينده تام‌الاختيار ايشان در صورت وجود دفتر نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه.

3 - يك نفر عضو هيأت علمي دانشگاه به انتخاب رييس دانشگاه.

4 - دو نفر دانشجوي دانشگاه به انتخاب رييس دانشگاه.

5 - دبير كميته انضباطي بدوي با انتخاب رييس كميته بدوي بدون داشتن حق رأي.

‌ماده 4 - تركيب اعضاء كميته انضباطي تجديد نظر دانشگاه:

1 - رييس دانشگاه به عنوان رييس كميته تجديد نظر.

2 - مسئول دفتر نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه.

3 - معاون دانشجويي دانشگاه به عنوان دبير كميته تجديد نظر.

‌ماده 5 - تركيب اعضاء كميته مركزي انضباطي دانشجويان:

1 - معاون دانشجويي وزارت فرهنگ و آموزش عالي يا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، حسب مورد، به عنوان رييس كميته.

2 - مسئول دفتر نمايندگي مقام معظم رهبري در يكي از دانشگاه‌ها به انتخاب شوراي مركزي نمايندگان مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها و با حكم‌رييس شوراي مركزي نمايندگان مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها.

3 - يك نفر حقوقدان به انتخاب وزير فرهنگ و آموزش عالي يا وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، حسب مورد.

4 - سرپرست كميته مركزي انضباطي دانشجويان بدون حق رأي به عنوان دبير كميته.

5 - يك نفر از اعضاء هيأت علمي دانشگاه‌ها به انتخاب وزير فرهنگ و آموزش عالي يا وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي حسب مورد.

6 - يك نفر دانشجو از ميان اعضاء كميته انضباطي دانشگاه‌ها با انتخاب و صدور حكم از سوي وزير فرهنگ و آموزش عالي.

7 - معاون دانشجويي يكي از دانشگاه‌ها بنا به دعوت دبير كميته مركزي.

‌ماده 6 - حدود اختيارات و وظايف كميته‌هاي انضباطي دانشگاه و كميته مركزي انضباطي:

‌الف - رسيدگي به جرايم عمومي دانشجويان (‌از قبيل تهديد، تطميع، توهين، ضرب و جرح، جعل، سرقت، رشوه، اختلاس يا قتل).

ب - رسيدگي به تخلفات آموزشي و اداري مانند:

1/ب - تقلب در امتحان.
2/ ب - فرستادن شخص ديگري به جاي خود در امتحان يا شركت به جاي ديگري در امتحان.

3/ ب- ارتكاب هر عملي از سوي اشخاص حقيقي يا حقوقي كه موجب اخلال يا وقفه يا مزاحمت در اجراي برنامه‌هاي دانشگاه يا خوابگاه شود.

4/ ب - ايراد خسارت به اموال دانشگاه يا بيت‌المال.

ج - تخلفات سياسي:

1/ج - دادن اطلاعات خلاف واقع يا كتمان واقعيات از روي عمد نسبت به خود يا گروهك‌هاي محارب يا مفسد يا افراد وابسته به آنها.

2/ج - عضويت در گروهك‌هاي محارب يا مفسد يا ملحد يا هواداري و انجام دادن هر عملي به نفع آنها.

3/ج - فعاليت و تبليغ به نفع گروهك‌هاي و مكاتب الحادي.

4/ج - توهين به شعائر اسلامي يا ملي و ارتكاب اعمالي بر ضد نظام جمهوري اسلامي (‌مانند شعارنويسي، پخش اعلاميه و....)

5/ج – ايجاد بلوا و آشوب در محيط دانشگاه.

‌د – تخلفات اخلاقي:

1/د- استعمال مواد مخدر يا شرب خمر يا قمار يا مداخله در خريد و فروش و توزيع اين گونه مواد.

2/د- استفاده از نوارهاي ويدئويي يا صوتي يا لوحه‌هاي رايانه‌اي مستهجن يا مداخله در خريد و فروش، تكثير، توزيع اين گونه وسايل.

3/د- عدم رعايت پوشش اسلامي يا استفاده از پوشش يا آرايش مبتذل.

4/د - استفاده يا توزيع يا تكثير كتب، مجلات، عكسهاي مستهجن و يا آلات لهو و لعب.
5/د - عدم رعايت شئون دانشجويي.

6/د- داشتن رابطه نامشروع.

7/د - تشكيل يا شركت در جلسات نامشروع.

8/د - انجام عمل منافي عفت.

‌ماده 7 - تنبيهات:

‌الف - تنبيهاتي كه با حكم كميته‌هاي انضباطي دانشگاه يا كميته مركزي انضباطي نسبت به دانشجويان مي‌تواند اعمال شود.

1/‌الف - احضار و اخطار شفاهي.

2/‌الف - اخطار كتبي بدون درج در پرونده دانشجو.

3/‌الف - تذكر كتبي و درج در پرونده دانشجو.

4/‌الف - توبيخ كتبي و درج در پرونده دانشجو.

5/‌الف - دادن نمره 25/0

6/‌الف - محروميت از تسهيلات رفاهي دانشگاه (‌از قبيل وام، خوابگاه و...)

7/‌الف - دريافت خسارت از دانشجو در مواردي كه تخلف، منجر به ايجاد ضرر و زيان به دانشگاه يا بيت‌المال شده باشد.

8/الف - منع موقت از تحصيل تا مدت دو نيم سال تحصيلي (‌با احتساب يا بدون احتساب سنوات).

‌تبصره 1 - در مواردي كه كميته انضباطي بدوي دانشگاه حكم صادر كرده و به آن حكم در موعد مشخص شده در اين آيين‌نامه دانشجو اعتراض كند،‌تجديد نظر در حكم صادره به عهده كميته انضباطي تجديد نظر دانشگاه خواهد بود.

‌تبصره 2 - اعمال مجدد مجازات موضوع بند 8/‌الف ماده 7 منوط به تأييد كميته مركزي انضباطي خواهد بود.

ب - تنبيهاتي كه فقط با حكم كميته مركزي انضباطي نسبت به دانشجويان مي‌تواند اعمال شود:

1/ب - منع موقت از تحصيل تا چهار نيم سال تحصيلي (‌با احتساب يا بدون احتساب سنوات).

‌تبصره - چنانچه پس از اجراي حكم كميته و در طول مدت تحصيل دانشجو، احتساب سنوات محروميت از تحصيل مانع از فارغ‌التحصيل شدن‌دانشجو شود و دانشجو متعذر به عذر موجه شود، كميته مركزي پس از ارائه دلايل و مدارك تعذر از سوي دانشجو و بررسي، بنا به تشخيص مي‌تواند‌اقدام به تبديل حكم به عدم احتساب سنوات كند.

2/ب - تغيير محل تحصيل دانشجو.

3/ب - تبديل دوره تحصيلي دانشجو از روزانه به شبانه.

4/ب - اخراج دانشجو از دانشگاه با حفظ حق شركت مجدد در آزمون ورودي.

5/ب - محروميت از تحصيل در كليه دانشگاه‌ها تا 5 سال.

‌تبصره 1 - در موارد ضروري بنا به تشخيص، كميته انضباطي دانشگاه يا كميته مركزي انضباطي مي‌تواند حكم به صورت تركيبي صادر كند. (‌تركيبي از2 يا چند بند ماده 7).

‌تبصره 2 - رييس دانشگاه مجاز است تا زمان رسيدگي به پرونده دانشجوي متخلف در كميته انضباطي دانشگاه از ورود وي به دانشگاه جلوگيري كند‌مشروط بر اين كه مدت رسيدگي به پرونده دانشجو از يك ماه تجاوز نكند و در مورد پرونده‌هايي كه به كميته مركزي انضباطي براي رسيدگي و اعلام‌رأي ارجاع مي‌شود، رييس دانشگاه مجاز است از ورود دانشجو به دانشگاه تا مدت دو ماه جلوگيري كند. (‌در صورت تلاقي ايام ممانعت از ورود‌دانشجو به دانشگاه با امتحانات پايان نيم سال، دانشجو مي‌تواند با تشخيص رييس دانشگاه در امتحانات پايان نيم سال شركت كند).

‌تبصره 3 - به منظور ممانعت از اعمال سليقه‌هاي متفاوت در دانشگاه‌ها و در موارد تخلف مشابه، كميته‌هاي انضباطي دانشگاه‌ها موظفند در خصوص‌تخلفات مشمول بندهاي 5/ج و 1/‌د و 2/‌د و 4/‌د و 6/‌د و 7/‌د و 8/‌د ماده 6 آيين‌نامه، ضمن رسيدگي و صدور حكم در محدوده اختيارات، مراتب را‌براي اطلاع و احياناً اعلام نظر به كميته مركزي انضباطي ارسال كنند.

‌تبصره 4 - هر گاه دانشجويي در مكانهايي به عنوان دانشجو فعاليت داشته باشد (‌از قبيل سفرهاي علمي، محلهاي كارآموزي، خوابگاه و...) مرتكب‌عملي شود كه بر حسب قوانين كشوري مستوجب كيفر باشد، كميته انضباطي مي‌تواند ضمن رسيدگي به تخلف در حيطه اين آيين‌نامه، موارد را براي‌برخورد در حيطه كاري مراجع ذيصلاحيت به آنها نيز ارجاع دهد. به هر حال تنها مرجع مجاز دانشگاه به انعكاس تخلف و معرفي دانشجوي خاطي به‌مراجع قضايي و انتظامي، كميته انضباطي آن دانشگاه است.

‌تبصره 5 - هر گاه دانشجويي در خارج از محوطه دانشگاه مرتكب عمل خلافي شود كه بنا بر قوانين كشوري مستوجب كيفر باشد، رسيدگي به جرم‌ارتكابي در چارچوب ضوابط و قوانين كيفري و جزايي در صلاحيت مراجع قضايي است اما كميته انضباطي مي‌تواند به موازات آن حسب ماده 7 اين‌آيين‌نامه تصميم‌گيري كند.
‌تبصره 6 - تمرد دانشجو از اجراي احكام و دستوراتي كه كميته انضباطي صادر مي‌كند يا تكرار تخلف موجب تشديد تنبيه خواهد شد.

‌تبصره 7 - بنا به تشخيص كميته انضباطي، موارد تخلف مي‌تواند به ولي يا سرپرست يا همسر دانشجو اطلاع داده شود.

‌تبصره 8 - در صورت احتمال تصحيح رفتار و عدم تكرار تخلف، كميته‌هاي انضباطي دانشگاه و كميته مركزي انضباطي بنا به تشخيص مي‌تواند اجراي‌تمام يا بخشي از حكم را پس از اخذ تعهد به حالت تعليق درآورند و در صورت تكرار هر نوع تخلف، علاوه بر اعمال مجازات جرم جديد، حكم تعليقي‌هم به اجراء درخواهد آمد و استفاده از موضوع اين تبصره در طول مدت تحصيل دانشجو فقط يك بار مجاز مي‌باشد و اعتبار اجراي احكام تعليقي به‌شرط عدم تكرار تخلف تا پايان تحصيل دانشجو است و در صورت عدم تكرار تخلف در طول مدت تحصيل، سوابق محكوميت از پرونده او خارج‌خواهد شد.

‌ضمناً اين تبصره بر كليه موارد تخلف موضوع ماده 6 اين آيين‌نامه شمول دارد الا در اين موارد:

‌اعمال شنيع (‌زنا و لواط) - سرقت مكرر - استفاده از سلاح - عضويت يا فعاليت در گروهك‌هاي ملحد، مفسد يا محارب - توزيع مواد مخدر و‌مشروبات الكلي.

‌تبصره 9 - به تخلفات دانشجويان مهمان و انتقالي، كميته انضباطي دانشگاهي كه تخلف در زمان تحصيل دانشجو در آنجا صورت گرفته است رسيدگي‌خواهد كرد و چنانچه در موقع اجراي حكم، دانشجو در آن دانشگاه نباشد، كميته انضباطي دانشگاهي كه محل تحصيل دانشجو است مكلف به اجراي‌حكم صادره خواهد شد.

 ‌ماده 8 - نحوه اعتراض كردن دانشجو به آراء صادر شده:

‌الف - در مورد احكامي كه كميته انضباطي بدوي دانشگاه صادر مي‌كند (‌بندهاي 1/‌الف و 2/‌الف - ماده 7) دانشجو مي‌تواند ظرف مدت 10 روز‌اداري از تاريخ رؤيت حكم اوليه، اعتراض خود را به كميته انضباطي تجديد نظر دانشگاه ذيربط تسليم كند تا در آن كميته تجديد نظر شود.

‌تبصره - در مورد احكام بندهاي 1/‌الف و 2/‌الف مرجع تجديد نظر همان كميته انضباطي بدوي است و دانشجو بايد ظرف مدت 10 روز اداري از تاريخ‌رؤيت حكم اوليه، اعتراض خود را به آن كميته تسليم كند تا حكم قطعي صادر شود.

ب - در مورد تصميماتي كه كميته مركزي انضباطي اتخاذ مي‌كند (‌بندهاي الف و ب ماده 7) نحوه و مراحل صدور حكم و اعتراض دانشجو بدين‌ترتيب خواهد بود:

1/ب - كميته مركزي ابتدا نظر خود را در مورد تنبيه مورد نظر كه بايد درباره دانشجو اعمال شود از طريق دانشگاه و يا رأساً توسط حكم كتبي (‌حكم‌اوليه) به اطلاع وي مي‌رساند.

2/ب - دانشجو مي‌تواند ظرف مدت دو هفته پس از ابلاغ حكم، دفاعيه خود را به كميته مركزي تسليم كند. (‌از طريق كميته انضباطي دانشگاه يا‌مستقيماً به كميته مركزي انضباطي با ارسال رونوشت به كميته انضباطي دانشگاه).

3/ب - كميته مركزي پس از ملاحظه دفاعيه دانشجو، حداكثر ظرف مدت يك ماه حكم قطعي را صادر مي‌كند.
‌تبصره 1 - احكام اوليه صادره از سوي كميته انضباطي دانشگاه يا كميته مركزي انضباطي به هر شكل ممكن مي‌بايد تا يك ماه پس از صدور به‌دانشجوي متخلف ابلاغ شود.

‌تبصره 2 - احكام اوليه با رعايت موضوع تبصره 1 ماده 8 تا زمان صدور حكم قطعي، لازم‌الاجراء نيست.

‌تبصره 3 - در صورتي كه دانشجو به دلايل غير موجه از اعلام رويت حكم اوليه استنكاف كند حق اعتراض از وي سلب خواهد شد. (‌مرجع تشخيص‌غير موجه بودن، كميته انضباطي است).

‌ماده 9 - كليه كميته‌هاي انضباطي دانشگاه‌ها موظفند با كميته مركزي انضباطي در ارسال پرونده و يا موارد درخواستي ديگر همكاري كنند و احكام‌صادره از سوي كميته مركزي انضباطي را اجراء كنند.

‌ماده 10 - رييس دانشگاه مسئول نظارت بر حسن اجراي كليه مسائل به اين آيين‌نامه در دانشگاه است.

‌ماده 11 -  مرجع رسيدگي بدوي و نهايي به تخلفات دانشجويان وابسته، كميته مركزي انضباطي دانشجويان است.

 ‌ماده 12 - در صورتي كه مراجع امنيتي يا قضائي تشخيص به صلاحيت يا عدم صلاحيت تحصيل دانشجويي بدهند، بايد مراتب را كتباً با ذكر نوع و‌ميزان تخلف به كميته مركزي انضباطي ارسال كنند تا كميته مركزي انضباطي بر اساس موارد ارائه شده، در خصوص ادامه يا عدم ادامه يا چگونگي‌تحصيل دانشجو تصميم‌گيري كند. به هر حال مرجع تشخيص صلاحيت يا عدم صلاحيت تحصيل دانشجويان كميته مركزي انضباطي است.

‌تبصره 1 - دانشكده‌هاي وابسته به دانشگاه‌هاي جامع و دانشكده‌هاي اقماري ساير دانشگاه‌ها، مجاز به تشكيل كميته انضباطي‌اند و وابستگي آنها به‌كميته مركزي انضباطي از طريق كميته انضباطي دانشگاه است. مرجع تشخيص ضرورت تشكيل كميته انضباطي در اين گونه دانشكده‌ها كميته‌انضباطي تجديد نظر دانشگاه است و صدور مجوز به عهده كميته مركزي انضباطي است و تركيب اعضاء كميته‌هاي انضباطي اين گونه دانشكده‌ها‌حسب مورد با پيشنهاد رييس دانشگاه و تأييد كميته مركزي انضباطي انتخاب مي‌شوند.

‌تبصره 2 - دانشگاه‌هاي وابسته به نيروهاي مسلح كليه تخلفات دانشجويان عضو نيروهاي مسلح خود را وفق آيين‌نامه انضباطي نيروهاي مسلح‌مصوب مقام معظم رهبري و فرماندهي معظم كل قوا رسيدگي خواهند كرد و در صورت محروميت دائم دانشجو از ادامه تحصيل، مراتب را به كميته‌مركزي انضباطي احاله مي‌كند. ادامه تحصيل اين دانشجو در دانشگاه‌هاي غير وابسته به نيروهاي مسلح پس از تأييد صلاحيت ادامه تحصيل در كميته‌مركزي انضباطي، بر اساس ضوابط سازمان سنجش خواهد بود.

‌تبصره 3 - در صورت وصول گزارش، كميته مركزي انضباطي ابتدائاً بنا به تشخيص مي‌تواند به تخلفات دانشجويان رسيدگي كند.

‌ماده 13 - شيوه نامه اجرايي اين آيين‌نامه در ظرف مدت يك ماه پس از تصويب در شوراي عالي انقلاب فرهنگي توسط وزارتين فرهنگ و آموزش‌عالي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تهيه و براي اجراء به كليه دانشگاه‌ها ابلاغ خواهد شد.

 ‌ماده 14 - اين آيين‌نامه در 14 ماده و 54 بند و 30 تبصره در جلسه مورخ 74.6.14 شوراي عالي انقلاب فرهنگي تصويب شد و از تاريخ تصويب‌لازم‌الاجراء است و كليه آيين‌نامه‌ها و بخشنامه‌هاي مغاير با اين آيين‌نامه فاقد اعتبار است.